Hiện tại Đặng Nam nhận thấy ở Việt Nam, đại đa số mọi người lựa chọn dùng một trong ba phần mềm là Trados, Memoq, Wordfast. Phần lớn là chọn Trados, một phần nhỏ là Memoq, một phần ít nữa là Worfast.

Các phần mềm này đều là những phần mềm bản quyền. Tức là muốn sở hữu một trong các phần mềm bản quyền thì bạn phải bỏ chi phí ra để mua. Bạn có thể mua qua đại lý hoặc mua trực tiếp trên website của các nhà sản xuất phần mềm. Mức phí các phần mềm thường khá cao so với tài chính của người dịch việt nam (lưu ý ở đây chúng ta không đề cập tới vấn đề đắt hay rẻ), như phần mềm Trados, có thể phí là gần 1000 USD cho bản Pro. Hoặc phần mềm Memoq có thể là vài trăm USD.

Hiện tại ở việt nam, pháp luật về sở hữu trí tuệ phần mềm, pháp luật vi phạm bản quyền phần mềm chưa được nghiêm ngặt, vì vậy phần lớn là dùng bản CRACK, được tải từ các trang mạng, diễn đàn.

Ở đây điều Đặng Nam muốn chia sẻ là chúng ta cần phải phân biệt rõ phần mềm bản quyền với crack. Để chúng ta biết được rằng, chúng ta sử dụng phần mềm thuộc dạng nào.

Với trường hợp mua phần mềm bản quyền, thì bạn không cần phải qua bất cứ đơn vị nào, mà mua ngay trực tiếp từ nhà sản xuất. Chỉ cần lên trang chủ của các nhà sản xuất phần mềm liên hệ với họ để mua. Tất nhiên, trước khi mua, nên mô tả cho nhà sản xuất biết là mình đang có nhu cầu như nào, mình muốn như nào để họ tư vấn. Tránh trường hợp mua nhiều ứng dụng, không sử dụng, gây lãng phí. Lưu ý là lên trang chủ nhà sản xuất mua. Không nên mua qua bất kỳ cá nhân  nào. Bởi đây là phần mềm bản quyền, chỉ nhà sản xuất mới có quyền cung cấp bản quyền cho bạn, hoặc ít nhất cũng phải là đại lý. Nếu là đại lý thì bạn phải yêu cầu xem giấy chứng nhận là đại lý của nhà sản xuất.

Với trường hợp dùng phần mềm crack thì bạn có thể lên mạng tìm kiếm bộ cài và cài đặt. Và bạn sẽ không phải mất phí gì cả. Ai đó cài đặt phần mềm dịch thuật cho bạn, và bạn trả phí cho người đó. Thì có thể hiểu, phí ở đây là tiền công họ cài đặt cho bạn, chứ không phải phí bạn mua phần mềm bản quyền.

Hiện tại ở Việt Nam, Đặng Nam nhận thấy có quảng cáo các khóa đào tạo biên phiên dịch, và ở đó có hỗ trợ bạn được cài đặt miễn phí phần mềm dịch thuật như phần mềm dịch thuật như phần mềm Trados. Thì bạn phải nhận biết được là phần mềm miễn phí đó là phần mềm thuộc dạng nào. Tất nhiên, không nói thì mọi người cũng có thể hiểu phần mềm miễn phí đó là loại nào. Chẳng có ai mua một phần mềm trị giá hàng trăm cho tới ngàn USD để tặng cho bạn cả. Nếu có thì chắc hẳn bạn sẽ là người rất may mắn.

Có thể kết luận rằng, bạn chỉ có phần mềm bản quyền khi bạn bỏ tiền mua tại nhà sản xuất hoặc đại lý. Tất cả các trường hợp mua khác gần như đó là phần mềm crack.

Phần mềm bản quyền và Crack khác nhau ở điểm gì?

Nhìn chung sự khác biệt là có. Ví dụ sở hữu phần mềm bản quyền thì bạn sẽ được nhà sản xuất hỗ trợ khi sử dụng, cập nhật tính năng phiên bản mới. Và khai thác được tối đa giá trị phần mềm hơn.

Còn dùng bản crack, bạn gần như vẫn sử dụng được nhiều tính năng phần mềm. Vẫn có thể áp dụng tối đa trong công việc. Bằng chứng là hầu hết ở việt nam người dùng đều sử dụng bản Crack. Ngay cả một số các công ty dịch thuật cũng vậy. Và công việc của họ vẫn hoạt động bình thường.

Nhìn một cách khái quát, sự khác biệt chính là ở mặt pháp lý. Mua phần mềm bản quyền và sử dụng, bạn là người tuân thủ pháp luật. Bạn có trách nhiệm với xã hội, với nhà sản xuất phần mềm.

Dù là bản quyền hay crack thì khi có bộ cài, bạn có thể cài đặt một  cách dễ dàng. Chỉ lưu ý về cấu hình máy tính. Để sử dụng tốt, không gặp vấn đề chậm thì bạn nên đầu tư máy tính cấu hình cao để sử dụng. Tránh việc dùng phần mềm dịch thuật mà máy tính chậm, đơ.

Tham khảo về yêu cầu cấu hình máy tính dùng cho phần mềm Trados

Phần mềm trados có tiền thân từ những năm trước năm 2000, trải qua 35 năm phát triển cho tới nay thì đã có nhiều phiên bản ra đời, kế thừa phát triển từ những phiên bản trước đó.

Đặng Nam chỉ liệt kê những phiên bản tính từ năm 2011 như sau:

• Phần mềm trados phiên bản năm 2011
• Phần mềm trados phiên bản năm 2014
• Phần mềm trados phiên bản năm 2015
• Phần mềm trados phiên bản năm 2017
• Phần mềm trados phiên bản năm 2019
• Phần mềm trados phiên bản năm 2021 sắp ra mắt

Về cơ bản thì các phiên bản đều đáp ứng tối đa những nhu cầu của người dùng. Càng phiên bản sau thì càng có những tính năng được cải thiện hơn. Nếu lựa chọn thì nên chọn những bản mới nhất, tuy nhiên nó cũng còn phụ thuộc vào cấu hình máy tính của chúng ta. Nếu có thể thì ít nhất bạn hãy lựa chọn từ phiên bản phần mềm trados 2017. Bởi từ phiên bản 2017 có một số tính năng khác biệt giúp tăng năng suất dịch hơn.

Và sắp tới phần mềm trados 2021 ra đời, có lẽ sẽ là một thay đổi mới về cho phép sử dụng phần mềm trados trên nhiều phương tiện khác nhau như máy tính bàn, latop, trên web, hay trên điện thoại, máy tính bảng. Lúc đó bạn nên cân nhắc lựa chọn phần mềm.

Nếu bạn mua bản quyền phần mềm thì việc thay đổi phiên bản sẽ mất phí có thể lên tới vài trăm USD. Nhưng nếu bạn dùng phần mềm crack, việc thay đổi phiên bản phần mềm không mất phí, bạn chỉ mất thời gian tìm kiếm phiên bản crack trên internet và cài đặt. Vì thế, nếu dùng crack thì hãy luôn thay đổi phiên bản phần mềm mới nhất để sử dụng. Bạn không phải lo lắng khi sử dụng phần mềm phiên bản mới phức tạp, không quen giao diện. Tất cả đều rất đơn giản, đó cũng là mục tiêu của nhà sản xuất khi ra mắt các phần mềm phiên bản mới hơn.

Cấu hình máy tính

Chúng ta nên tham khảo yêu cầu cấu hình máy tính khi sử dụng phần mềm Trados của nhà sản xuất SDL, bao gồm:

• Phần mềm Trados hỗ trợ Microsoft Windows 7, Windows 8.1 và Windows 10. Chúng ta cũng nên lưu ý là một số trường hợp đang sử dụng Win 7 thì nên kiểm tra và cập nhật thành Win 7 SP1.
• Về bộ xử lý máy tính, Phần mềm Trados yêu cầu tối thiểu máy tính có RAM 4 GB và độ phân giải 1024×768 màn hình.
• Để có hiệu suất tối ưu, chúng ta nên sử dụng hệ điều hành 64 bit, RAM 16 GB, ổ SSD và CPU Intel hoặc CPU tương thích.

Xin nhắc lại rằng Phần mềm Trados không phải là một phần mềm dịch tự động, tức là không phải chúng ta đưa file cần dịch vào phần mềm, sau đó phần mềm tự dịch cho chúng ta, và kết quả nhận được là bản dịch từ phần mềm. Nhiều trường hợp có chia sẻ muốn dùng phần mềm Trados để phần mềm dịch thô bản dịch, sau đó họ sẽ chỉnh sửa lại bản dịch thô đó. Nhưng phần mềm Trados không hoạt động theo hướng đó, giống như cách mà google translate thực hiện. Ở đâu đó trên mạng, có thể các bạn sẽ gặp một số tài liệu quảng cáo dịch 7 phút/trang hoặc 10 phút/trang bằng phần mềm trados thì các bạn nên hiểu không phải là cứ đưa bất kỳ tài liệu nào vào trados dịch thì cũng dịch 7 hoặc 10 phút/trang. Mức độ nhanh hay chậm tùy thuộc vào nhiều yếu tố như tốc độ gõ phím, kiến thức ngôn ngữ, chuyên ngành, kiến thức tra thuật ngữ, mức độ trùng lặp của tài liệu hoặc có sử dụng bộ nhớ có sẵn.

Chúng ta cùng tìm hiểu lợi ích khi sử dụng phần mềm Trados mang lại, việc tìm hiểu và hiểu rõ những lợi ích khi sử dụng phần mềm Trados mang lại, sẽ giúp bạn học cách sử dụng phần mềm Trados đơn giản hơn rất nhiều.

Nếu trước đây, chúng ta sẽ phải mở ra 1 file word mới để dịch, thì bây giờ trên phần mềm trados, sau khi đưa file cần dịch vào sẽ hiển thị cửa sổ dịch để chúng ta dịch. Như hình dưới đây.

Cửa sổ dịch Editor (như hình trên) bao gồm 2 cột chính, cột bên trái là cột chứa nội dung source, cột bên phải là cột để người dùng thực hiện dịch (Target). Điều này rất thuận lợi cho người dịch, luôn luôn nhìn thấy cột bên trái (ở ví dụ hình ảnh trên là tiếng anh), tức là luôn nhìn thấy dòng cần dịch. Nếu như trước đây dịch thủ công trên word, chúng ta phải bật cả file gốc lên để nhìn và bật cả file đang dịch, khiến cho cửa sổ giao diện làm việc sẽ nhỏ, phải chuyển qua lại giữa các cửa sổ file. Hoặc có thể phải in file gốc ra giấy rồi kẹp lên bàn trước mặt để quan sát file gốc.

Với 1 file cần dịch (có thể là word, powpoint, excel, pdf…) được đưa vào phần mềm trados, thì phần mềm sẽ phân tách thành nhiều dòng, đoạn khác nhau. Hình ảnh, bảng biểu, sơ đồ sẽ được mã hóa thành các tag có biểu tượng màu tím. Phần mềm chỉ hiển thị text cần dịch ra lần lượt thứ tự theo các dòng (gọi là segment).

Công việc của chúng ta là sẽ phải dịch ở cột bên phải, từng dòng, tương ứng với nội dung của bên trái của bản gốc. Lần lượt từng dòng.

Khi dịch xong thì chúng ta xuất ra bản dịch, lúc này phần mềm sẽ trả về định dạng format giống tương tự như bản gốc, chỉ khác là nội dung của ngôn ngữ được thay đổi. (Như đã so sánh ở trên)

Tính năng cơ bản của Phần mềm Trados bao gồm:

1. Auto-propagation

Một trong những tính năng của phần mềm Trados đó là Auto-propagation, hiểu nôm na là tự động dịch lại những câu giống 100% và gần giống (gần giống từ 70% trở lên) so với những câu đã dịch trước đó. Chúng ta cùng phân tích ở hình ảnh dưới đây:

Khi ta dịch xong dòng số 2 (số thứ tự dòng được đánh dấu từ 1 tới n ở cột ngoài cùng bên trái), Phần mềm nhận thấy

Dòng số 3 và 4 giống 100% so với dòng số 2 về mặt câu chữ, thì dòng số 3 và 4 cũng sẽ được tự động dịch. Phần mềm gán nghĩa dịch của dòng 2 cho dòng 3, 4.

Dòng số 5 giống với dòng số 2 là 89 %, và

Dòng số 6 giống với dòng số 2 là 70% thì dòng số 5, và 6 cũng được gợi ý theo nghĩa dịch của dòng số 2. Lúc này với dòng 5 và 6 thì người dịch chỉ cần bổ sung chỉnh sửa phần khác của từng dòng so với dòng số 2.

Tương tự, khi dịch xong dòng số 8, phần mềm nhận thấy

Dòng số 9 giống với dòng số 8 là 100%, nên phần mềm tự động lấy nghĩa dịch của dòng số 8 xuống gán cho dòng 9

Dòng số 10 giống so với dòng số 8 là 80%, nên phần mềm tự động lấy nghĩa dịch của dòng số 8 xuống gán cho dòng 10.

Với trường hợp gần giống thì phần mềm Trados cũng như các chuyên gia dịch thuật đều đặt ngầm mức gần giống nhỏ nhất là 70%. Tức là chỉ dòng nào giống 100% và gần giống từ 70% trở lên thì phần mềm mới gợi ý nghĩa dịch.

Việc gợi ý dịch như trên sẽ giúp người dùng tiết kiệm thời gian cũng như kiểm soát được chất lượng bản dịch, không có trường hợp 2 dòng trong 1 tài liệu dịch khác nhau.

Ngoài ra, khi chúng ta dịch xong bản dịch trên trados, thông thường chúng ta sẽ check lại bản dịch. Với tính năng Auto-propagation, thì việc chỉnh sửa sẽ tiện hơn rất nhiều. Ví dụ dòng số 2 ở trên cần chỉnh sửa, thì khi chỉnh sửa dòng số 2 xong, thì mặc định dòng số 3 và 4 ở trên cũng tự động sửa vì dòng số 3, 4 giống 100% dòng số 2. Có nghĩa là, khi sửa 1 dòng bất kỳ, thì các dòng khác giống 100% với nó cũng tự động sửa. Nếu như sửa trên word, chúng ta sẽ mất rất nhiều thời gian chỉnh sửa như vậy.

Như ở trên Nam có nói, ở đâu đó các bạn đọc trên mạng thấy quảng cáo hoặc tài liệu nào đó viết dịch phần mềm trados 7-10/phút/trang. Thì các bạn nên hiểu là, không phải bất cứ tài liệu nào cũng đạt mức đó. Thời gian mất bao lâu là do nhiều yếu tố. Và ở đây, Auto-propagation là một yếu tố giúp cho chúng ta không phải dịch những dòng giống 100% và gần giống với câu đã dịch. Đây là lý do tiết kiệm thời gian. Tuy nhiên tiết kiệm nhiều hay ít còn do tài liệu đang dịch có trùng lặp nhiều hay không. Chứ không có chuyện cứ dịch trên phần mềm trados là 7-10 phút xong 1 trang.

2. Translation Memory

Trong phần mềm trados, có một thành phần đặc biệt đó là bộ nhớ (Translation Memory). Các bạn có thể tìm hiểu sâu về bộ nhớ (Translation Memory) tại đây.

Bộ nhớ được hiểu đơn giản như sau: Bộ nhớ được coi như là một kho lưu trữ các dòng đã được dịch bao gồm nội dung thành phần cần dịch, và thành phần đã được dịch. Hiểu nôm na chính là một câu tiếng anh được dịch sang tiếng việt. Khi dịch trên phần mềm trados, mỗi dòng sau khi được dịch xong sẽ được tự động lưu vào trong bộ nhớ. Khi dịch các file tài liệu kế tiếp, cũng trên phần mềm trados, thì phần mềm sẽ quét bộ nhớ so với file cần dịch xem có những dòng nào giống và gần giống không. Nếu có thì phần mềm sẽ gợi ý ra cột cần dịch nghĩa của các dòng đó là gì. Lúc này chúng ta cũng sẽ tiết kiệm được nhiều thời gian cũng như kiểm soát sự đồng nhất dịch của nhiều file. Bộ nhớ dịch sẽ đi cùng chúng ta mãi mãi, bất kỳ lúc nào, bất kỳ file nào chúng ta khi dịch trên phần mềm trados sẽ liên kết tới bộ nhớ đó để sử dụng.

Hình ảnh trên là một ví dụ cho 1 dòng được lưu trong bộ nhớ, bao gồm 2 thành phần, một bên trái là nghĩa của dòng tiếng anh, một bên phải là nghĩa của tiếng việt ứng với tiếng anh.

Tiếp tục với câu chuyện, ở đâu đó các bạn đọc trên mạng thấy quảng cáo hoặc tài liệu nào đó viết dịch phần mềm trados 7-10/phút/trang. Thì bộ nhớ cũng là 1 lý do khiến cho việc dịch nhanh hơn. Tuy nhiên nó chỉ áp dụng được khi tài liệu đang dịch có sự trùng lặp giống và gần giống với bộ nhớ có sẵn. Tức là nội dung dịch trùng với nội dung chúng ta đã dịch trước đó trong quá khứ, và nó lưu vào bộ nhớ.

3. Termbase

Một thành phần nữa của phần mềm trados đó là thuật ngữ Terrmbase. Các bạn có thể tìm hiểu sâu về thuật ngữ (Termbase) tại đây.

Thuật ngữ (Termbase) cũng được hiểu đơn giản như bộ nhớ. Thuật ngữ trong phần mềm trados cũng là một kho lưu trữ, nhưng khác với bộ nhớ. Bộ nhớ là lưu các câu đã dịch, còn thuật ngữ thì chỉ lưu các thuật ngữ (một từ, một cụm từ). Mỗi chuyên ngành tài liệu đều có những thuật ngữ khác nhau. Và termbase sẽ lưu trữ những thuật ngữ đó.

Termbase chính là một bộ từ điển gồm nhiều thuật ngữ ví dụ một thuật ngữ anh việt (mycomputer – máy tính bàn).

Cơ chế hoạt động của Termbase trong phần mềm trados đó là: Đầu tiên chúng ta phải dịch thuật ngữ đó sang ngôn ngữ cần dịch, sau đó khi dịch tới các câu kế tiếp, mà cũng chứa thuật ngữ đó, thì phần mềm sẽ gợi ý thuật ngữ cho chúng ta là gì, và chúng ta chỉ cần sử dụng.

Ví dụ minh họa hoạt động của Termbase trong Trados

Giả sử chúng ta đã dịch xong dòng số 2 như ở trên, và ta thấy từ “photo printer” là một thuật ngữ, và ta đã dịch là “máy in ảnh“. Lúc này ta sẽ cho từ “photo printer –máy in ảnh” là một thuật ngữ và được lưu vào file Termbase. Tiếp tục dịch dòng số 3, chúng ta nhìn thấy từ “photo printer” được gạch đỏ trên đầu (mũi tên đỏ số 1) thì được hiểu là đây là thuật ngữ đã lưu ở Termbase, bởi vì phần mềm quét dòng số 3, thấy có photo printer trùng với 1 thuật ngữ trong file Termbase, phần mềm sẽ gợi ý nghĩa của từ photo printer ở góc bên phải phía trên (mũi tên số 2). Thuật ngữ “photo printer” có nghĩa tiếng việt là “máy in ảnh“. Khi dịch dòng số 3, tới lúc dịch thuật ngữ photo printer, chúng ta chỉ cần gõ chữ cái đầu tiên nghĩa của thuật ngữ máy in ảnh, tức là gõ chữ “m” là phần mềm gợi ý nghĩa của thuật ngữ đó. Tương tự như vậy cho các thuật ngữ khác.

Hàng ngày dữ liệu Termbase sẽ càng nhiều lên khi chúng ta nghiêm túc việc thêm và sử dụng thuật ngữ trong trados.

Lợi ích của thuật ngữ Termbase cũng tương tự như bộ nhớ, đều tiết kiệm thời gian dịch, và kiểm soát sự đồng nhất của thuật ngữ.

Sự khác biệt giữa bộ nhớ và thuật ngữ đó là bộ nhớ lưu trữ các dòng đã dịch, còn thuật ngữ thì lưu trữ các thuật ngữ (một từ, cụm từ)

Như vậy, khi chúng ta dịch trên phần mềm trados, tất cả những gì chúng ta đã làm, sẽ đều được lưu trữ trong bộ nhớ và thuật ngữ. Và xuyên suốt trong cuộc đời chúng ta, khi nào còn dịch thì những gì gặp phải trong tương lai, mà giống với phần công việc đã làm trước đó đều được phần mềm gợi ý. Đây là điều vô cùng quý giá.

4. Kiểm soát chất lượng bản dịch

Ở trên Đặng Nam có nói về lợi ích của bộ nhớ và thuật ngữ, nó giúp cho bản dịch được kiểm soát chất lượng về mặt đồng nhất nội dung, đồng nhất thuật ngữ. Việc này được kiểm soát trong 1 hoặc nhiều file của 1 người hoặc 1 nhóm người cùng dịch.

Ngoài ra, Phần mềm Trados có 1 tính năng kiểm soát chất lượng bản dịch nữa đó là QA check trong phần mềm Trados. Để hiểu sâu hơn về QA check các bạn có thể tham khảo bài viết QA check trên phần mềm Trados.

Tuy nhiên ở đây Đặng Nam sẽ chia sẻ cơ bản nhất về QA check. Khi dịch trên phần mềm trados, phần mềm sẽ giúp chúng ta check và liệt kê ra một loạt các lỗi để người dịch tham khảo, chỉnh sửa nếu cần. Và danh sách các lỗi cơ bản mà phần mềm Trados sẽ bắt như dưới đây:

Tất nhiên còn rất nhiều lỗi khác phần mềm sẽ check và liệt kê, những lỗi như thế là do chúng ta thiết lập check hoặc không check. Mỗi ngôn ngữ, mỗi người dùng có những thiết lập check QA khác nhau.

Dưới đây là 1 ví dụ liệt kê danh sách lỗi QA check trong phần mềm trados.

5. Tự động định dạng format file sau dịch

Một lợi ích rất tốt mà phần mềm Trados mang lại đó là vấn đề format, trình bày bản dịch

Trước khi sử dụng phần mềm Trados, hầu hết chúng ta sẽ dịch bằng cách:

• Nếu file gốc là word/pdf hoặc file ảnh scan, thì chúng ta sẽ tạo một file word mới để dịch. Như vậy chúng ta sẽ phải trình bày lại format của tài liệu cần dịch, các vấn đề phải làm như chọn cỡ chữ, in đậm, in nghiêng, viết hoa, kẻ bảng, tag, chèn hình ảnh, ký tự đặc biệt, chỉ số trên và dưới, số mũ. Đây là các công việc rất mất thời gian. Và nhiều trường hợp sẽ là khó khăn đối với người chưa thạo về tin học văn phòng.
• Hoặc file gốc là file word/excle/powpoint người dịch dịch luôn vào file gốc, tuy nhiên việc chỉnh sửa dịch vào đó không phải lúc nào cũng đơn giản. Nhiều trường hợp xóa nội dung gốc đi xóa nhầm, hoặc xóa không hết. Và vừa dịch vừa xóa nội dung gốc cũng rất rủi ro.

Vấn đề trên sẽ hoàn toàn được giải quyết khi dịch trên phần mềm Trados, khi file được đưa vào phần mềm trados, cửa sổ dịch chia làm hai phần, và chúng ta chỉ cần thao tác dịch ở cột bên phải. Mọi vấn đề về format nêu trên đều được phần mềm convert. Và sau khi dịch xong thì bản dịch sẽ được trả về định dạng giống như bản gốc, chỉ có khác là lúc nào phần ngôn ngữ cần dịch được thay thế bằng ngôn ngữ đã dịch.

6. Tận dụng dữ liệu đã dịch từ trước khi dùng phần mềm Trados

Một trường hợp nữa cần bàn tới đó là với những trường hợp trước đây chưa dịch trên phần mềm trados. Nhưng lại có rất nhiều tài liệu đã dịch trước đó ở dạng word, excle, powpoint, pdf… Thông qua phần mềm trados, chúng ta sẽ xây dựng bộ nhớ dịch từ các file trước đó đã dịch ở định dạng word, excle, powpoint, pdf, đó là tính năng Align trong trados. Nôm na được hiểu ví dụ như sau: Chúng ta có 1 file tiếng anh được dịch sang tiếng việt, tức là chúng ta có 1 file tiếng anh, 1 file tiếng việt tương tứng. Từ 2 file này, chúng ta sẽ xây dựng được 1 bộ nhớ thông qua tính năng Align trong trados. Từ bộ nhớ này, chúng ta có thể tái sử dụng trên phần mềm trados cho các tài liệu tiếp theo. Như vậy chúng ta vẫn hoàn toàn tận dụng được dữ liệu trước đó khi chưa dịch trên phần mềm trados.

Đây là vấn đề mà khi Đặng Nam đào tạo, thì hầu như công ty nào bắt đầu sử dụng phần mềm Trados cũng gặp phải. Nếu bạn là công ty hoặc là cá nhân mới bắt đầu sử dụng phần mềm Trados, bạn có thể học cách tạo bộ nhớ từ bản dịch có sẵn qua bài viết dưới đây:

• Tạo bộ nhớ Translation Memory từ bản dịch có sẵn

7. Phân tích chính xác số từ cần dịch của file

Trường hợp chúng ta dịch trên word, muốn biết được khối lượng của file đó là bao nhiêu chúng ta có thể tính theo trang, hoặc theo từ. Nếu theo từ, chúng ta có thể thống kê qua tính năng “Word count” của Word Office như ảnh bên dưới, số lượng từ của file là 242 word.

Tuy nhiên với phần mềm trados, việc thống kê sẽ chi tiết hơn rất nhiều, nó sẽ giúp chúng ta lập kế hoạch dịch một cách tốt nhất. Xem hình minh họa dưới đây,

Trên đây là một phân tích thống kê khối lượng số từ cần dịch của 1 file trong Trados.

Giải thích các thông số quan trọng trong phân tích khối lượng số từ ở trên

Total = tổng số từ của file

New/AT = số từ mới cần dịch.

Repetitions = Số từ trùng lặp trong file

Cross-file Repetitions = Số từ trùng lặp với file khác

Như vậy với hình ảnh phân tích file ở trên, ta sẽ thấy rõ sự khác biệt so với thống kê số từ trong Word Office.

Đầu tiên là New/AT, chính là số từ mới cần dịch, ở trên là 186 từ trong tổng số Total = 242 từ. Tức là bằng 3/4 tổng số từ. Như vậy lúc này trên phần mềm trados, chúng ta chỉ thực hiện dịch 3/4 so với tổng số từ, tiết kiệm được 1/4. 1/4 khối lượng từ không phải dịch chính là trùng lặp, là Repetitions = 56 từ. Với thông tin như này, chúng ta sẽ lập kế hoạch thời gian dịch cho New/AT= 186 từ, chứ không phải là lập kế hoạch thời gian là 242 từ vì phần còn lại Repetitions không phải dịch, tự phần mềm sẽ gợi ý dịch. Điều này Nam đã nói ở phần trên, phần Auto-propagation.

Hình ảnh phân tích trên là một phân tích đơn giản cho 1 file. Vấn đề sẽ trở nên phức tạp nếu tài liệu gồm nhiều file và có sử dụng bộ nhớ thì phân tích khối lượng sẽ phức tạp hơn.

Lưu ý một số bạn hay công ty dịch thuật có thắc mắc là số từ đếm bằng phần mềm Trados và số từ wordcount trong file word có sự khác nhau. Thì qua đây, Đặng Nam cũng xin giải thích ngắn gọn như sau:

• Việc có sự khác nhau cũng là hoàn toàn dễ hiểu, bởi 2 phần mềm khác nhau thì có bộ đếm khác nhau
• Tuy nhiên, sự khác nhau sẽ không quá lớn. Nó chỉ khác ở một số trường hợp như: Ở Word, thì sẽ không tính số từ ở Header, Footer, nhưng phần mềm Trados vẫn tính đó là số từ cần dịch. Điều này là hợp lý. Và các trường hợp khác cũng tương tự như ví dụ vừa rồi.