Cùng với bộ thuật ngữ Termbase, thì bộ nhớ dịch – Translation Memory là một trong 2 ứng dụng quan trọng nhất của một phần mềm dịch thuật.

Bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về Bộ nhớ dịch thuật Translation Memory trong phần mềm dịch thuật.

Các trang website, Tài liệu sản phẩm, Công cụ bán hàng, Nhắn tin Marketing, Xây dựng thương hiệu, Hướng dẫn hỗ trợ khách hàng, chúng đều có những điểm chung nhất định. Tất cả đều chứa những nội dung giống nhau hoặc gần giống nhau nào đó. Hoặc ngay ở chính nội của dạng tài liệu đó cũng có những sự trùng lặp hoặc gần giống nhau.

Nếu không sử dụng một bộ nhớ dịch để dịch một nội dung được lặp đi lặp lại để tái sử dụng trong tương lai, bạn sẽ mất rất nhiều thời gian và chi phí cho công việc. Điều này có thể làm chậm hoàn thành dự án, cũng như làm giảm chất lượng công việc của bạn, có khả năng dẫn đến sự không hài lòng của khách hàng.

Bộ nhớ dịch có thể hỗ trợ quá trình dịch, cải thiện đáng kể cả chất lượng và hiệu quả. Tất cả các bản dịch trước đó của bạn có thể được lưu trữ để tái sử dụng trong tương lai để cùng một câu không bao giờ cần phải được dịch hai lần. Hơn nữa, sự tăng tốc của các dự án hoàn thành sẽ có nghĩa là bạn sẽ có thể chấp nhận làm việc nhiều hơn và tăng doanh thu của bạn.

Bộ nhớ dịch (Translation memory) là gì?

Bộ nhớ dịch (TM) là một cơ sở dữ liệu ngôn ngữ mà liên tục cập nhật bản dịch của bạn khi bạn làm việc để sử dụng trong tương lai.

Tất cả các bản dịch trước đó được tích lũy trong các bộ nhớ dịch (trong ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích cặp gọi là đơn vị dịch (translation units/TU)) và tái sử dụng để bạn không bao giờ phải dịch cùng một câu hai lần. Bạn xây dựng càng nhiều lên bộ nhớ dịch của bạn, bạn có thể dịch các bản dịch tiếp theo nhanh hơn, cho phép bạn có thể hoàn thành nhiều dự án và tăng doanh thu.

Làm thế nào để một bộ nhớ dịch làm việc?

Ở đây, Đặng Nam sẽ sử dụng SDL Trados Studio là một ví dụ, bạn có thể mở các tập tin nguồn và áp dụng các bộ nhớ (segment  tương tự, nhưng không giống hệt nhau) bất kỳ “100% các segment” (giống như nhau) hay “fuzzy matches” trong văn bản được trích xuất ngay lập tức và đặt trong target.

Khi bạn làm việc thông qua các tập tin nguồn, các “fuzzy matches” được đề xuất bởi các bộ nhớ có thể được hoặc chấp nhận hoặc ghi đè với lựa chọn thay thế mới. Nếu một đơn vị dịch (TU) được cập nhật bằng tay, sau đó nó được lưu trữ trong bộ nhớ dịch thuật để sử dụng trong tương lai cũng như cho sự lặp lại trong các văn bản hiện hành đang được dịch. Theo cách tương tự, tất cả các phân đoạn (Segment) trong các tập tin đích mà không có một “matches” sẽ được dịch bằng tay và sau đó tự động thêm vào bộ nhớ dịch.

Khi nào nên sử dụng một bộ nhớ dịch?

Bộ nhớ dịch nên được sử dụng bởi bất cứ ai, tài liệu nào, nội dung từ ngôn ngữ này sang khác. Chúng có hiệu quả nhất khi dịch tài liệu với một mức độ cao của sự lặp lại.

Bộ nhớ dịch cũng rất hữu ích khi dịch nội dung ra khỏi bối cảnh. Một số lượng ngày càng tăng của các tổ chức dựa trên hệ thống quản lý nội dung (CMS) để quản lý thông tin của họ. Một CMS cho phép khối cá nhân của văn bản, chứ không phải là toàn bộ tài liệu, được tạo / chỉnh sửa và sau đó được xuất bản trong một loạt các định dạng khác nhau. Một bộ nhớ dịch giúp để làm cho quá trình này nhanh hơn và nhất quán hơn.

Hơn nữa, ngay cả khi một bộ nhớ dịch không được sử dụng, môi trường dịch chuyên dụng sẽ cho phép bạn trích xuất văn bản từ file nguồn và tập trung vào dịch các văn bản mà không cần lo lắng về các thẻ. Ví dụ, với một tập tin HTML, tất cả các mã hóa sẽ được ẩn, do đó bạn không cần phải lãng phí thời gian tìm kiếm thông qua các dòng không cần thiết cho các văn bản mà cần có phiên dịch.

Những lợi ích của việc sử dụng một bộ nhớ dịch thuật là gì?

• Giúp bạn dịch nhanh hơn để bạn có thể đưa vào các dự án nhiều hơn và tăng doanh thu
• Đảm bảo tính nhất quán và chất lượng trong dịch cho sự hài lòng của khách hàng
• Làm việc nhóm được tốt hơn.
• Ví dụ trong cùng 1 dự án bao gồm rất nhiều tài liệu. Khi chúng ta dịch tài liệu số 1, thì cùng với dịch là bộ nhớ tự động được xây dựng. Khi chúng ta dịch tài liệu số 2, cũng với bộ nhớ đã được xây dựng khi dịch tài liệu số 1, thì những dòng, đoạn của tài liệu số 2 mà giống với tài liệu số 1 thì cũng sẽ không phải dịch. Đây là một tính năng rất hay của trados, nó gọi là kế thừa. Những gì chúng ta đã dịch thì sẽ không phải dịch lại trong cùng tài liệu và cho cả những tài liệu cùng dự án, cùng bộ tài liệu. Bộ nhớ này cũng chính là tài nguyên của công ty, người dịch, để áp dụng dịch cho tất cả các tài liệu trong tương lai.

Bộ nhớ dịch thuật (Translation memory) khác với công cụ thuật ngữ (terminology) như  thế nào?

Một Bộ nhớ dịch thuật (Translation memory) lưu trữ các dòng (segment) văn bản là đơn vị dịch (TUs) (trong cặp nội dung nguồn và đích). Một segment có thể bao gồm một câu hoặc đoạn văn bản.

Một công cụ thuật ngữ (terminology tool), là một cơ sở dữ liệu tìm kiếm có chứa một danh sách các thuật ngữ, điều khoản, quy tắc. Giúp cho quá trình dịch tài liệu trên phần mềm hỗ trợ dịch thuật tiết kiệm thời gian tra cứu, tránh các lỗi dịch không đồng nhất và thuật ngữ.

Bộ thuật ngữ (terminology) và Bộ nhớ dịch thuật (Translation memory) có thể được gửi bởi chính nhà cung cấp dịch vụ ngôn ngữ để áp dụng cho từng dự án cụ thể nhất định. Đồng thời, với mỗi cá nhân biên dịch viên, quản lý dự án, hay nhà cung cấp dịch vụ ngôn ngữ cũng luôn xây dựng bộ nhớ dịch thuật cũng như bộ thuật ngữ để sử dụng.

Một dự án dịch thuật, Bộ nhớ dịch thuật (Translation memory) và Bộ thuật ngữ (terminology)sử dụng kết hợp với nhau sẽ đem lại nhiều lợi ích về mặt chất lượng và tiết kiệm thời gian

Bộ nhớ dịch thuật (Translation memory) khác với Máy dịch ( Machine Translation) như thế nào?

Máy dịch tự động (Machine translation) dịch một tài liệu mà không cần phụ thuộc vào biên dịch viên.

Máy dịch (Machine translation) là loại công cụ thực hiện dịch nhanh chóng, nhưng kết quả trong một bản dịch thường có chất lượng kém bởi Máy dịch (Machine translation) không thể hiểu được sự tinh tế hay bối cảnh của ngôn ngữ. Như một kết quả, chất lượng và độ chính xác thường là khoảng 50% – 70%, do đó nó không được khuyến khích để gửi nguyên mẫu trực tiếp cho khách hàng của bạn. Ngoài ra, máy dịch chỉ có thể được sử dụng cho một số ngôn ngữ được hỗ trợ.

Bộ nhớ dịch thuật (Translation memory), chẳng hạn như bộ nhớ của phần mềm SDL Trados Studio, số lượng ngôn ngữ được hỗ trợ là không giới hạn, và bản dịch thực tế được thực hiện bởi các biên dịch viên chuyên nghiệp. Bộ nhớ dịch hỗ trợ biên dịch viên dịch tài liệu bằng cách gợi ý “100%” và ” fuzzy” phù hợp từ cơ sở dữ liệu của bộ nhớ, vì vậy mà biên dịch viên có thể làm việc với hiệu quả tăng lên, nhất quán và chất lượng.